Familiefonds JMCJC
Geplaatst op: 17-02-2023, 10:30:42
Jelte en Marian hebben een flink vermogen. Ze krijgen van vrienden het advies om aan estate planning te doen. Anders betalen hun kinderen over een deel van de erfenis 20% erfbelasting. Hun vermogensbeheerder heeft een tip. Richt een familiefonds op.
Jelte (1957) en Marian (1963) hebben drie kinderen: Carla, Jennifer en Coen. Hun vermogen bedraagt € 3,5 miljoen. Dit vermogen bestaat uit een woning met een waarde van € 800.000, een vakantiewoning ter waarde van € 300.000 en effecten die € 2,4 miljoen waard zijn. Jelte en Marian kregen het advies om iets aan estate planning te gaan doen, omdat kinderen te zijner tijd over de top van de erfenis 20% erfbelasting moeten betalen. De effecten zijn onder de hoede van vermogensbeheerder Timotheus Roest. Omdat ze met hem een prettig contact hebben, willen ze geen vermogen bij hem weghalen voor het doen van schenkingen. Op een zonnige vrijdagochtend stelt Timotheus een familiefonds voor. Andere cliënten van hem beleven daar volgens hem veel plezier aan.
Scheiding controle en eigendom
Een familiefonds is een zogenoemd fonds voor gemene rekening: een structuur voor het gezamenlijk houden van vermogen. Daarbij is er een scheiding tussen de zeggenschap en het economische belang. Een stichting krijgt het vermogen op haar naam en houdt het namens de familieleden. De stichting is bewaarder en beheerder. Jelte en Marian worden bestuurders en houden op deze manier de zeggenschap. De stichting geeft participatiebewijzen uit. Ieder participatiebewijs vertegenwoordigt een aandeel in het totale vermogen. Jelte en Marian kunnen kiezen voor participatiebewijzen van € 100 nominaal. Bij een in te brengen waarde van € 2,4 miljoen zou dat 24.000 participatiebewijzen betekenen. Jaarlijks kunnen zij participatiebewijzen schenken aan de kinderen. Daar zijn ze heel flexibel in. In plaats van geld, effecten of vastgoed schenken zij eigenlijk op papier. De participatiebewijzen blijven in de besloten kring van de familie. Als het goed uitpakt, versterkt dit de familieband. De participatiehouders vergaderen minimaal eenmaal per jaar over onder meer het beleggingsbeleid en eventuele uitkeringen uit het fonds. De besluiten vinden plaats bij meerderheid van stemmen. Iedere participatiehouder heeft net zoveel stemmen als participaties. Bekijk ook het kader ‘De structuur van het fonds’ voor de grafische weergave van de structuur.
Marian nodigt alle kinderen uit voor familieberaad. Onder het genot van een goed glas wijn doen de ouders het plan uit de doeken. De kinderen zijn meteen enthousiast. Na enig brainstormen worden ze het eens over de naam: Familiefonds JMCJC. Jennifer vraagt of ook de kleinkinderen participaties kunnen krijgen. Dat vinden Jelte en Marian een heel goed idee. Ze gaan ervoor zorgen dat deze mogelijkheid in de contractuele regeling komt. Het plan is om kinderen die dat willen over een paar jaar te laten toetreden tot het bestuur van de stichting.
Schenken participatiebewijzen
Het voor kinderen geldende tarief voor de schenk- en erfbelasting bedraagt 10% voor bedragen tot € 138.614 en 20% voor het meerdere. Jelte en Marian zouden in 2023 aan ieder van de kinderen zoveel participatiebewijzen kunnen schenken dat dit in waarde overeenkomt met de grens van de eerste tariefschijf. Daarnaast kunnen ze voor het schenken van participatiebewijzen eventueel nog de algemene vrijstelling voor kinderen van € 6.035 gebruiken. Over een periode van circa 5 jaar komt het overgrote deel van het effectenvermogen bij de kinderen terecht. Per kind kost het 10% schenkbelasting, een besparing van 10% ten opzichte van het toptarief van de erfbelasting. Door de schenkingen komt ook het rendement over het geschonken vermogen bij de kinderen terecht. Ook over dat rendement zal daarom geen erfbelasting verschuldigd zijn. Het is overigens zaak dat de ouders de door de kinderen verschuldigde schenkbelasting voor hun rekening nemen.
Niet verjubelen
Ouders vinden het belangrijk dat de kinderen het geschonken vermogen niet onmiddellijk verjubelen. Zo is het niet de bedoeling dat dochterlief met een sportwagen voor komt rijden, of dat zoonlief zijn baan opzegt voor het maken van een wereldreis. Wat dat betreft is het schenken via een familiefonds vergelijkbaar met de populaire papieren schenking. Wel is het mogelijk om het fonds uitkeringen te laten doen of participaties te laten inkopen. De participanten krijgen dan geld in handen dat ze naar eigen goeddunken kunnen besteden. Dat zal gebeuren als de ouders vinden dat de tijd daar rijp voor is.
Fiscaal transparant
Hoe werkt een familiefonds fiscaal? Over de schenk- en erfbelasting hebben we het al gehad. Bij het overlijden van de ouders vererven alleen de participaties die nog niet zijn geschonken. Als de estate planning goed uitpakt, zijn de meeste participaties dan al bij de kinderen. Voor de inkomstenbelasting wordt iedere participant geacht naar evenredigheid van de gehouden participaties eigenaar te zijn van het vermogen. Anders gezegd, een familiefonds is fiscaal transparant. Als een participant bijvoorbeeld van de 24.000 participaties er 2.740 houdt en de effectenportefeuille een waarde heeft van € 2,6 miljoen, moet deze (2.740/24.000 x € 2,6 miljoen =) € 296.833 in de aangifte inkomstenbelasting als effectenbezit vermelden. Het is gebruikelijk dat het fonds de daarover verschuldigde inkomstenbelasting uitkeert.
De vakantiewoning
Jelte en Marian zouden ook hun vakantiewoning in het familiefonds willen inbrengen. Dat is mogelijk, maar kost in principe wel 10,4% overdrachtsbelasting. Dat zou neerkomen op € 31.200. Een familiefonds is natuurlijk niet bedoeld om de fiscus te spekken. Mijn advies zou zijn: breng alleen het in het jaar in kwestie te schenken aandeel in de vakantiewoning in het fonds in. Slechts over dat deel is dan de overdrachtsbelasting verschuldigd. Deze belasting is verrekenbaar met de schenkbelastingbelasting van 10%, zodat er slechts 0,4% extra is verschuldigd. Dat is te overzien. Het voorgaande geldt overigens ook voor ander vastgoed dan vakantiewoningen. Hoe het ook zij, bij vastgoed is afstemming met uw adviseur geboden.
Formaliteiten
De stichting wordt ingeschreven in het Handelsregister, maar hoeft haar cijfers niet te publiceren. De meeste families kiezen voor een onherkenbare naam. Stichting JMCJC zou wat dat betreft een goede keuze kunnen zijn. Het familiefonds moet in het zogenoemde UBO-register worden aangemeld. Dit register is bedoeld om belanghebbenden in staat te stellen de achterliggende eigenaren van het vermogen van rechtspersonen, trusts en familiefondsen te achterhalen. Een hulpmiddel om witwassen, terrorisme en andere criminaliteit te bestrijden. Het Europese Hof van Justitie heeft in november 2022 echter geoordeeld dat deze openbaarheid een ontoelaatbare schending van de privacy is. De inzage is dit register is daarom onmiddellijk stopgezet. Hoe dit gaat aflopen, weten we op dit moment nog niet. Vermogensbeheerder Timotheus vertelt dat medewerking van de bank nodig is. De effectenportefeuille moet namelijk worden overgezet op de stichting. Bij sommige banken kan de effectenrekening op naam van het fonds worden gesteld, bij andere banken komt de rekening op naam van de stichting.
Familiefonds leuk instrument
Voor families met enig vermogen is het familiefonds echt een heel leuk instrument voor het gezamenlijk beheren en overhevelen van vermogen. Informeer eens of uw belastingadviseur, financieel planner of private bank u op weg kan helpen.
drs. H.J. Meijer is directeur van MFAS/Meijer Fiscale Adviessystemen te Oegstgeest (www.mfas.nl) en mede-eigenaar van FiscAlert
De structuur van het familiefonds treft u aan in onderstaande te downloaden bijlage.
DE VOORDELEN VAN EEN FAMILIEFONDS
Het familiefonds heeft een aantal voordelen. De belangrijkste zijn:
■ Fiscaal vriendelijk vermogen overhevelen.
■ De ouders houden controle over het vermogen.
■ Het vermogen blijft bij elkaar.
■ De kinderen raken betrokken bij het vermogensbeheer.
Bron: FiscAlert januari 2023 | jrg 29 nr 1 | p.24-25
Download bijlage: familiefonds.jpg